Ochrona konsumenta na podstawie prawa unijnego – na mocy dyrektywy 93/13.

W dzisiejszej publikacji skupimy się na ciekawym wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), w którym określony został zakres ochrony, która przysługuje konsumentowi w przypadku umowy o kredyt frankowy z bankiem. TSUE jednoznacznie opowiedział się za stanowiskiem, że taka ochrona przysługuje konsumentowi zarówno podczas trwania umowy o kredyt frankowy oraz po jej wykonaniu. Za szczególnie istotne należy również uznać podejmowanie przez sądy krajowe wszelkich niezbędnych na gruncie polskiego prawa środków, które mogą uchronić konsumentów przed negatywnymi skutkami unieważnienia umowy kredytowej w walucie franka szwajcarskiego.

Ważny wyrok TSUE odnośnie zakresu ochrony konsumenta.

Cytując wyrok TSUE z dnia 16 marca 2023 r. należy wskazać, że: „Mając na uwadze szczególny kontekst, w jaki wpisuje się art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13, której przepisy mają na celu ochronę konsumentów przed stosowaniem nieuczciwych warunków, Trybunał miał okazję orzec, że ochrona przyznana przez tę dyrektywę nie może być ograniczona jedynie do okresu wykonania umowy zawartej z konsumentem przez przedsiębiorcę, lecz że obowiązuje ona również po wykonaniu tej umowy.”.

W wyroku czytamy dalej, że: „Tak więc w przypadku unieważnienia zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą umowy z powodu nieuczciwego charakteru jednego z jej warunków do państw członkowskich należy uregulowanie, w drodze ich prawa krajowego, skutków tego unieważnienia, z poszanowaniem ochrony przyznanej konsumentowi przez dyrektywę 93/13, w szczególności poprzez zapewnienie przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, jaka istniałaby w braku zaistnienia takiego nieuczciwego warunku.”.

Według TSUE, właśnie takie podejście i wykładnia są spójne z celem realizowanym właśnie przez dyrektywę 93/13, która stanowi swoisty punkt wyjścia do powyższych tez, tak istotnych z perspektywy interesów konsumentów uwikłanych w wadliwe umowy kredytów frankowych. Jak czytamy dalej w wyroku, pierwszorzędny i natychmiastowy cel tej dyrektywy polega właśnie na ochronie konsumenta i przywróceniu równowagi między stronami. Stosowanie dyrektywy 93/13 również po unieważnieniu umowy kredytowej stanowi ważny głos w sprawie toczących się sporów na linii konsumenci – banki. TSUE wskazał, że jeżelirozpatrywana umowa kredytowa nie może, zgodnie z prawem umów, nadal być prawnie wiążąca po usunięciu konkretnych nieuczciwych warunków, a przy tym nie istnieje żaden przepis prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym ani przepis znajdujący zastosowanie w wypadku osiągnięcia przez strony umowy porozumienia umożliwiający zastąpienie tych warunków, należy uznać, że jeżeli konsument nie wyraził woli utrzymania w mocy nieuczciwych warunków umownych, a unieważnienie umowy narażałoby tego konsumenta na szczególnie szkodliwe konsekwencje, to wysoki poziom ochrony konsumentów, jaki powinien zostać zapewniony zgodnie z dyrektywą 93/13, wymaga, aby dla przywrócenia rzeczywistej równowagi między wzajemnymi prawami i obowiązkami stron umowy sąd krajowy podjął, z pełnym uwzględnieniem prawa krajowego, wszelkie niezbędne środki mające na celu ochronę konsumenta przed szczególnie szkodliwymi konsekwencjami, jakie może wywrzeć unieważnienie danej umowy kredytowej, w szczególności ze względu na natychmiastową wymagalność wierzytelności przysługującej przedsiębiorcy wobec konsumenta.”. Jest to niezwykle istotne stanowisko TSUE, które wprost określa jak należy postępować oraz w jakim zakresie należy objąć ochroną konsumenta.