Dodany przezW dzisiejszej publikacji poruszony zostanie temat istotnego stanowiska Prezesa UOKiK w sprawie klauzul indeksacyjnych oraz tabel kursowych banku. Tytułem wstępu należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 31d u.o.k.k., Prezes UOKiK przedstawia sądowi istotny dla sprawy pogląd, jeśli przemawia za tym interes publiczny, a sprawa dotyczy ochrony konsumentów. Tak też było w sprawie z dnia 12 września 2018 r. (sygn. akt: I C 537/17), w której Prezes UOKiK wypowiedział się w przedmiotowej kwestii. Jak podkreślił Prezes UOKiK – skala zjawiska oraz społeczne skutki sytuacji, w jakiej znaleźli się kredytobiorcy, którzy zawarli z bankami umowy kredytów hipotecznych waloryzowanych kursem CHF, oraz powszechność stosowania przez banki niedozwolonych postanowień dotyczących waloryzacji kredytu walutowego oraz dowolnej zmiany oprocentowania kredytu uzasadnia przesłankę występowania Prezesa UOKiK w niniejszej sprawie w granicach interesu publicznego. Zatem mamy do czynienia z powszechnie występującym zjawiskiem, które wymagało interwencji uprawnionego do tego organu państwowego.
Co dokładnie zarzucił Prezes UOKiK bankom w zakresie klauzul indeksacyjnych i tabel kursowych banków?
Stanowcze stanowisko Prezesa UOKiK: „uprawnienie banku do określania wysokości kursu sprzedaży CHF nie doznaje żadnych formalnie uregulowanych ograniczeń. Wzorzec umowy o kredyt hipoteczny nie precyzuje bowiem sposobu ustalania kursu wymiany walut wskazanego w tabeli kursów banku. W szczególności postanowienia umowy nie przewidują wymogu, aby wysokość kursu ustalanego przez bank pozostawała w określonej relacji do aktualnego kursu CHF ukształtowanego przez rynek walutowy lub na przykład kursu średniego publikowanego przez Narodowy Bank Polski. Oznacza to, że bankowi pozostawiona została dowolność w zakresie wyboru kryteriów ustalania kursu CHF w swoich tabelach kursowych, a przez to kształtowania wysokości zobowiązań klientów, których kredyty waloryzowane są kursem CHF.”.
Dodatkowo Prezes UOKiK zwrócił uwagę, że: „zakwestionowane postanowienie umowne dawało bankowi możliwość uzyskania korzyści finansowych stanowiących dla kredytobiorcy dodatkowe koszty kredytu, których oszacowanie nie jest możliwe. Znamienne bowiem, że czynniki obiektywne, a zatem sprawdzalne z punktu widzenia konsumenta, jak w szczególności wysokość rynkowych kursów wymiany CHF, tylko częściowo wpływają na ostateczny koszt kredytu ponoszony przez konsumenta. Kurs sprzedaży waluty obcej określony w tabeli kursowej banku zawiera bowiem marżę kupna lub sprzedaży, która to wartość jest zależna wyłącznie od woli banku. Taka regulacja stanowiła o naruszeniu przez bank dobrych obyczajów. Te nakazują bowiem, aby ponoszone przez konsumenta koszty związane z zawarciem umowy były możliwe do przewidzenia.”.
Podsumowanie
Stanowisko to jest istotne z punktu widzenia zrozumienia mechanizmów, które zagwarantowały sobie banki w umowach o kredyty hipoteczne w walucie franka szwajcarskiego. Dodatkowo powyższe stanowisko pozwala na wzmocnienie argumentacji, która przemawia na korzyść konsumentów w przypadku często występujących sporów z bankami w zakresie kredytów hipotecznych.
